کتاب نگاهی به ساختار و سیر تحولات منظومه شمسی اثر مارتین ریس انتشارات سبزان

کتاب حاضر، به بررسی منظومه شمسی با نگاهی متفاوت و بیان تحولات آن می‌پردازد. تاریخچه منظومه شمسی، خورشید، سیاره‌های منظومه شمسی، سیارک‌ها، دنباله‌دارها، شهاب‌ها و شهاب‌سنگ‌ها برخی از موضوعات موردبررسی در این کتاب هستند. مؤلف بیان می‌دارد که منظومه شمسی ناحیه‌ای از فضاست که تحت تأثیر گرانش خورشید قرار دارد. خورشید یک ستاره زرد معمولی است که تابه‌حال برای تقریباً پنج میلیارد سال به‌طور یکنواختی تابش کرده است. بعد از خورشید بارزترین اجرام منظومه شمسی سیارات هستند، گروهی از کرات سنگی، گازی و یخی که مدارهای مستقل و دایره‌ای را به دور ستاره مرکزی‌شان می‌پیمایند. در بخشی از کتاب میخوانیم: گمان می‏‌رود منظومه‏‏ شمسی حدود 4/6 میلیارد سال قبل، از ابری غول پیکر متشکل از گاز و غبار به نام سحابی خورشیدی شروع به شکل‏‌گیری کرده باشد. این ابر، حجمی چندین برابر منظومه خورشیدی امروزی داشته و طی میلیون‏‌ها سال، بر اثر رمبش، تبدیل به یک صفحه مسطح در حال چرخش شده که فضای مرکزی داغ و متراکمی داشته است. سرانجام قسمت مرکزی صفحه تبدیل به خورشید شده و در این حال سیارات و همه دیگر اشیاء منظومه‏‏‌شمسی از قسمتی از مواد باقیمانده شکل گرفته‏‌اند .منظومه‏‏‌ شمسی متشکل از خورشید، هشت سیاره شناخته شده، بیش از 140 قمر و اجرام سماوی کوچک بی‏شماری مانند دنباله‏‌دارها و سیارک‏‌ها می‏‌باشد. محدوده داخلی آن شامل خورشید و سیارات سنگی - عطارد، ناهید، زمین و مریخ – است. فراتر از آن، حلقه‏‌ای از سیارک‏‌ها به نام کمربند اصلی و سیارات گازی غول پیکر مشتری، زحل، اورانوس و نپتون قرار دارند. پس از آن محدوده وسیعی است که پلوتو و سایر کوتوله‏‌های یخی در آن هستند و در انتها هم توده عظیمی از دنباله‏‌دارها قرار دارند .سیاره کوتوله جرمی سماوی است که به دور خورشید می‏‌گردد و تقریبا برای کروی بودن جاذبه و جرم کافی را دارد، اما منطقه اطراف‌مدار خود را تمیز نمی‏‌کند و قمر نیست. سیارات کوتوله اخیرا به رسمیت شناخته شده‏‌اند. اولین باری که سیارک شناخته شده پلوتو کشف شد، همانند یک سیاره با آن رفتار شد، اما زمانی که اشیاء بزرگ‏تری در کمربند کویپر کشف شدند، منجمان توافق کردند که دسته جدیدی را تشکیل دهند.