کتاب تاریخ بلعمی

کتاب «تاریخ بلعمی» اثر «ابوعلی محمدبن محمدبن بلعمی» با تصحیح «محمدتقی بهار» و به کوشش «محمدپروین گنابادی» تدوین شده است. تاریخ بلعمی در واقع ترجمه‌ی تاریخ طبری اثر محمد جریر طبری است که در آن تاریخ جهان از ابتدای آفرینش آدم تا آغاز سده چهارم هجری بیان شده است. بلعمی تاریخ طبری را به امر منصور بن نوح سامانی به فارسی ترجمه کرده و دراین‌باره گفته است: «بدانکه این تاریخ‌نامه بزرگست گردآورده ابی‌جعفر محمد بن جریر یزید الطبری رحمه‌اللّه که ملک خراسان -ابوصالح بن نوح- فرمان داد دستور خویش را ابوعلی محمد بن محمد البلعمی را که این تاریخ‌نامه را که از آن پسر جریر است پارسی گردان هرچه نیکوتر، چنان‌که اندر وی نقصانی نباشد. پس گوید چون اندر وی نگاه کردم و بدیدم اندر وی علم‌های بسیار، پس رنج بردم و جهد و ستم بر خویش نهادم و این را پارسی گردانیدم به نیروی ایزد عزوجل» تصحیح نسخه‌ی حاضر را مرحوم بهار انجام داد ولی اثر در زمان حیاتش منتشر نشد. گنابادی این نسخه را با چند نسخه‌ی دیگر مقابله کرد و آن را با مقدمه‌ی مفصلی در شرح نسخه‌ها و شرح حال طبری و بلعمی و  ویژگی‌های صرفی، زبانی و واژگانی کتاب تدوین کرد. کتاب حاضر را انتشارات «زوار» منتشر کرده است.